BERNARD SHAW 1856-1950 , Biyografisi
İrlanda'nın Dublin kentinde, yoksul düşmüş bir ailenin
oğlu olarak doğan George Bernard Shaw, yazdığı komediler,
denemeler ve eleştirilerle çağdaş edebiyat ve siyasete
büyük katkılarda bulunmuştur. Çocukluğunda ailesinin yakın
çevresinde bulunan müzik öğretmeni, ona müzik sevgisini
aşılayarak daha sonra başarılı bir müzik eleştirmeni
olmasını sağladı. 16 yaşında okulu yarım bırakarak bir
emlak komisyoncusunun yanında çalışmaya başlayan Shaw,
yaşamını yazar olarak kazanmak için 1876'da annesiyle
birlikte Dublin'den Londra'ya gitti. Burada, yarım kalan
eğitimini British Museum'un kütüphanesinden yararlanarak
kendi çabasıyla tamamlamaya çalıştı. Bu dönemde yazdığı
romanlar başarısız oldu.
1880lerde siyasetle ilgilenmeye başlayan Shaw, yönetim
değişimin ve reformun gerekliliğine inanarak sosyalist
oldu. Bu düşüncelerin geniş kitlelere ulaşmasını ve daha
iyi anlaşılmasını sağlaya çalışan Fabian Derneğine
katıldı. 1880lerin başında İngiltere'de kurulan Fabian
Derneği günümüzde de etkinliğini sürdürmektedir.
Demokratik bir sosyalizmi amaçlayan dernek, bu hedefe
ulaşmada eğitimin önemine inanır. Konferanslar,
tartışmalar ve toplantılarla görüşlerini yaymaya çalışır.
Shaw'un ilgi alanı yalnızca siyasetle sınırlı değildi.
Güzel sanatları, müziği, tiyatroyu seviyordu. 1885ten
sonra birçok gazete ile dergiye kitap, resim, müzik ve
tiyatro eleştirileri yazmaya başladı. Çeşitli konularda
çok net ve açık düşünceler üretebilme yeteneği olan Shaw,
başka insanların da olayları aynı biçimde gösterebilmesini
sağlamaya çalıştı. Bunu yapabilmenin en iyi yolunun oyun
yazarlığı olduğu düşüncesiyle komediler yazmaya başladı.
İlk oyun 1982'de sahnelendi. Toplumsal içerikli ve
insanların gerçekleri açıkça görebilmesini sağlayacak
oyunlar yazan Shaw, bunları ağır bir dille değil,
eğlenceli komediler biçiminde sundu. Shaw, oyunlarında bir
öykü anlatmanın yanı sıra, kendi görüşlerini de
kanıtlamayı amaçladı. Bu görüşler insanların inançlarını
altüst ediyor, rahatsız ve tedirgin olmalarına yol
açıyordu. Bu yüzden kısa sürede birçok eleştiriye hedef
oldu, ama çarpıcı bir dille ve akıllıca yazılmış bu
oyunlar izleyicilere beğenilmekte gecikmedi. Bir çoğu
İngiltere'nin yanı sıra Avrupa ve Amerika sahnelerinde de
büyük başarılar elde etti. Türkçe'ye de çevrilen önemli
yapıtları arasında, Silahlar ve Kahraman, Kandida, Hiç
Belli Olmaz, Caesar'la Kleopatra; İnsan, Üstün İnsan ve
Bir Kadın Yarattım sayılabilir. Shaw'un, daha sonra özgün
adıyla da Türkçe'ye çevrilen Bir Kadın Yarattım adlı
komedisi 1938'de sinemaya uyarlandı ve Shaw bu filmle
senaryo dalında Oscar kazandı. Oyun 1964'te My Fain Lady
adıyla müzikal olarak yeniden filme çekildi. Ülkemizde de
Benim Tatlı Meleğim adıyla gösterildi.
1. Dünya Savaşında savaş karşıtı görüşleri yüzünden
eleştirilere hedef olan Shaw, bu dönemde İngiltere ile
yandaşlarının da Almanlar kadar suçlu olduklarını, barış
konusunda hızla çalışmalara başlamak gerektiğini savundu.
Savaşın ardından daha iyi bir dünya kurabilmek için eski
düşünce ve yöntemlerin değiştirilmesi gerektiği düşüncesi
toplum içinde de ağırlık kazanmaya başladı. Böylece,
Shaw'un insanları düşünmeye yönelten oyunları güncellik
kazandı. Başyapıtlarından biri olan Jan Dark ilk kez
1924'te sahnelendi. Zamanın en iyi oyunu olarak kabul
edilen bu yapıtta Shaw, kendine özgü anlatımıyla Jan
Dark'ın kahramanca yaşamı ve ölümünü öyküleştirmiştir.
Oyunun kazandığı başarı üzerine, 1925'te Nobel Edebiyat
Ödülü Shaw'a verildi, ama o bu ödülü geri çevirdi.
|
|