BERTOLT BRECHT- 1898-1956 , Biyografisi
Yüzyılımıza damgasını vuran oyun yazarı ve tiyatro
kuramcılarından Bertolt Brecht Bavyera'nın Augsburg
kentinde doğdu. Aynı zamanda yetenekli bir şair olan
Brecht ilk şiirlerini 1913'te okul gazetesinde yayımladı.
Bundan bir yıl sonra ise yaşadığı kentin yerel gazetesinde
yazıları çıkmaya başladı. Edebiyata ve tiyatroya büyük
ilgi duymasına karşın bir süre tıp eğitimi gördü. I. Dünya
Savaşının son yılında askere alındı ve bir hastanede görev
yaptı. Aynı yıl "Ölü Askerin Öyküsü" adlı bir şiir yazdı.
Bu şiiri, yıllar sonra Nazilerce suçlanarak Alman
yurttaşlığından atılmasına neden oldu. 1919 şiir
çalışmaları açısından verimli bir yıldı. Şiirlerini Die
Hauspostille'de (Dua Kitabı) topladı.
Bu sırada tiyatroya olan ilgisi de sürüyordu. 1924'te
Berlin'e gitti. Burada Carl Zuckmayer, Max Reinhardt ve
Helena Weigel gibi dönemin ünlü sanatçılarıyla tanıştı ve
birlikte çalışma olanağı buldu. Bir süre sonra yetenekli
bir oyuncu olan Helena Weigelle evlendi ve bu evlilik
ömrünün sonuna kadar sürdü. Brecht'in oyunların pek
çoğunda Weigel başrolde oynadı.
Tiyatro yönetmeni Erwin Piscator ve besteci Kurt Weill ile
tanıştıktan sonra Brecht tiyatro yaşamında yeni bir adım
attı. Piscatorla birlikte Jaroslav Hasekin ünlü romanı
Aslan Asker Şvayk'ı sahneye uyarladıktan sonra yazdığı
Adam Adamdır adlı oyunu "epik tiyatro" anlayışının ilk
denemesiydi. Bu öğretici bir tiyatro türü olup, olaylar
geleneksel tiyatrodakinin aksine, dramatik bir biçimde
canlandırılacak yerde, izleyiciye anlatılır. İzleyici
sahnede olup biteni bir gözlemci gibi izler. Epik
Tiyatro'da amaç düşündürmek, izleyicinin aklını kullanarak
bir karara varmasını, harekete geçmesini sağlamaktır.
Brecht dünyanın değişmesinden; insanların fırsat
eşitliğine, düşünce özgürlüğüne sahip olduğu, adaletli bir
düzenin kurulmasından yanaydı. Benimsemiş olduğu Marxist
dünya görüşü doğrultusunda, böylesine bir dönüşümün
gerçekleşeceğine inanıyordu. Tiyatronun bu amaca ulaşmak
için etkili araçlardan biri olduğu kanısındaydı.
Gene bu sırada yazdığı ve Kurt Weill'in bestelediği; dünya
çapında ün kazanacak olan Mahagonny ve Üç Kuruşluk Opera
adlı müzikalleri sahneye koydu.
Nazilerin yönetime gelmesiyle birlikte Brecht'in
Almanya'da çalışma olanağı ortadan kalktı. 1933'te
Almanya'yı terk etti. Önce İsviçre'ye, oradan Danimarka'ya
gitti. 1939'a kadar kaldığı Danimarka'da Tak-tik , Hitler
Rejiminin Korku ve Sefaleti, Galileo'nun Yaşamı, Cesaret
Ana ve Çocukları gibi her biri başyapıt olan oyunlar
yazdı. Sezuanın İyi İnsanını da burada yazmaya başladı.
1939'da Danimarka'nın da Nazi tehdidi altına girmesi
üzerine önce Finlandiya'ya, oradan da 1941 de ABD'ye
gitti. Brecht'in oyunlarından bazıları bu dönemde
İngilizce'ye çevrildi ve ABD de sahnelendi. Ne var ki, bu
ülkede izleyici Brecht'in oyunlarından tedirgin oldu ve
ilgi göstermedi. 1947de ABD'de esen Soğuk Savaş rüzgarı,
Brecht'in Amerika'ya Karşı Etkinlikleri Soruşturma
Komisyonu'nca sorguya çekilmesine yol açtı. Dünya görüşüne
ilişkin suçlamalara karşı çıktı. ABD'de barınmayacağını
anlamıştı.
Brecht, Alman Demokratik Cumhuriyeti yöneticilerinin
çağrısı üzerine Doğu Berlin'e yerleşti ve içlerinde eşi
Helena Weigelin de bulunduğu bir grup oyuncuyla 1948'de
Berliner Ensemble adlı tiyatro topluluğunu kurdu. Berliner
Ensemble, gerek kuramsal çalışmaları, gerek sahnelediği
çok başarılı oyunlarıyla, dünya çapında ün kazanmakta
gecikmedi.
Ülkemizde de tanınan ve oyunları çok sevilen Brecht 1956
ilkbaharında hastalandı ve bundan kısa bir süre sonra
Berlin'de öldü.
|
|