FRIEDRICH SCHILLER 1759-1805 , Biyografisi
Alman şair, oyun yazarı, tarihçi ve edebiyat kuramcısı
olan Jahann Christoph Friedrich von Schiller dünyanın önde
gelen yazarlarındandır. Çağdaşı Johann Wolfgang von Goethe
ile birlikte çağdaş Alman edebiyatının kurucularından
sayılır.
Schiller, Württemberg'deki Marbach'ta, bir askerî cerrahın
oğlu olarak doğdu. Württemberg dükünün ısrarı üzerine,
hukuk öğrenimi görmek üzere dükün Ludwigsburg yakınında
kurduğu askerî akademiye girdi. Okul Stuttgart'ta
taşınınca Schıller'in tıp öğrenimine geçmesine izin
verildi. Bu sırada lirik şiirler yazmaya başlamıştı.
Bunların ilki 1776'da bir dergide yayımlandı. 1780'de
öğrenimini tamamlayan Schiller yardımcı hekim olarak
orduda göreve başladı.
Schiller ilk oyunu olan Haydutları 1781'de imzasız olarak
yayımladı. Düzyazıyla kaleme alınmış olan bu oyun sonraki
yıl Mannheim'da sahnelendi. Özünde toplumsal bir eleştiri
olan bu yapıt, baskı yönetimine karşı çıktığı için büyük
bir başarı kazandı. Ne var ki, dük oyundaki başkaldırı
ruhundan hoşlanmamıştı. Genç yazar dükün baskısından
kurtulmak için Stuttgart'tan kaçtı.
1783'te Schiller maaşlı oyun yazarı olarak Mannheim
Tiyatrosu'na girdi. Burada yalnızca bir yıl çalıştı.
Yazdığı oyun geri çevrilince görevi bıraktı. 1785'te
Dresdende yazmış olduğu "Ode an die Freude" (Neşeye Övgü)
adlı şiirini sonradan büyük Alman bestecisi Ludwingvan
Beethoven, Dokuzuncu Senfoni'sinin sonundaki koro
bölümünde kullandı.
Felsefeye ilgi duyan Schiller'in estetik konusundaki
yazıları İnsanın Estetik Terbiyesi Üzerine Mektuplar adlı
kitapta yer alır. Schillerin koşukla yazılmış olan oyunu
Don Carlos, beş perdelik tarihsel bir dramdır. İspanyadaki
mutlak krallık ve engizisyona karşı, Aydınlanma Çağının
özgürlükçü düşüncesini ve cumhuriyet yönetimini savunur.
1787'den 1789'a kadar Weimar'da yaşayan Schiller bu arada
tarih yazarlığına da yöneldi. Hollanda halkının İspanya
yönetimine karşı ayaklanışını anlatan Geschichte des
Abfalls der vereinigten Niederland von der spanischen
Regierung (Birleşik Hollanda'nın İspanyol Yönetiminden
Ayrılmasının Tarihi) adlı yapıtı kaleme aldı. Schiller
aynı dönemde Goethe'yle tanıştı.
1789'dan 1793'e kadar Jena Üniversitesi'nde tarih
profesörü olarak çalışan Schiller'in Otuz Yıl Savaşı
Tarihi adlı iki ciltlik yapıtı bu dönemde yayımlandı.
Schiller'in 1798-99 arasında yazdığı Wallenstein adlı
üçleme en ünlü oyunudur. Wallenstein, Otuz Yıl Savaşları
dönemindeki olayların üzerine kurulu üç bölümlük tarihsel
bir trajediydi. Schıller bu oyunla Almanya'nın en büyük
oyun yazarlarından biri olduğunu kanıtladı.
Schiller'in öbür oyunları arasında, İskoçya Kraliçesi Mary
Stuart'ın yaşamını konu alan Maria Stuart, Jan Dark'ı konu
alan Orleans Kızı ve Giyom Tel vardır. Schiller oyunları,
denemeleri, öyküleri ve mektuplarının yanı sıra lirik,
felsefi şiirler ve baladlarıyla da tanınır.
|
|